Gończy Hamiltona to rasa ceniona przez myśliwych i miłośników psów użytkowych, lecz wciąż mało znana poza Skandynawią. Jego wybitny węch, zrównoważony charakter i elegancki wygląd sprawiają, że zdobywa uznanie coraz szerszego grona opiekunów. W Polsce występuje rzadko, co czyni go atrakcyjnym wyborem dla osób szukających psa wyjątkowego i funkcjonalnego zarazem.

Historia rasy i jej rozwój

Rasa powstała w XIX wieku w Szwecji z inicjatywy hrabiego Adolfa Patricka Hamiltona – założyciela szwedzkiego Kennelklubu. Jego celem było stworzenie wytrzymałego psa gończego, przystosowanego do pracy w trudnym, leśnym terenie Skandynawii. W hodowli wykorzystano kilka ras europejskich, m.in. foxhoundy, harriery i lokalne szwedzkie psy gończe.

Od początku gończy Hamilton był psem jednego myśliwego – szkolonym do samodzielnego tropienia i wystawiania zwierzyny, najczęściej lisów i zajęcy. Rasa zyskała popularność dzięki skuteczności w polowaniach indywidualnych, jednak nigdy nie była hodowana do pracy w sforze, jak wiele ras angielskich. Z czasem ceniono go także za walory użytkowe poza łowiskiem – stabilny temperament i wysoką inteligencję.

Informacje ogólne

• Wysokość w kłębie: samce 53–61 cm, samice 49–57 cm
• Waga: 23–27 kg
• Długość życia: 11–13 lat
• Typ sierści: krótka, gęsta, twarda
• Umaszczenie: trójbarwne – czarny grzbiet, brązowe boki, białe znaczenia na klatce piersiowej, łapach i końcu ogona
• Temperament: niezależny, spokojny, inteligentny, lojalny
• Typowe zachowania: samodzielne tropienie, wokalizacja w trakcie pracy, ostrożność wobec obcych

Wygląd fizyczny

Gończy Hamilton to pies średniej wielkości o proporcjonalnej, lekko wydłużonej sylwetce – tułów tworzy wyraźnie prostokątną linię. Grzbiet jest prosty, klatka piersiowa głęboka, a zad lekko zaokrąglony. Głowa sucha, długa, z wyraźnym stopem i prostym grzbietem nosa. Oczy średniej wielkości, w kształcie migdała, o spokojnym, inteligentnym wyrazie. Uszy osadzone nisko, miękkie i opadające blisko policzków – przypominają kształtem liść buka.

Sierść krótka, przylegająca, o wyraźnej strukturze ochronnej. Charakterystyczne umaszczenie trójkolorowe z dominującą czernią na grzbiecie oraz ciepłym rudym kolorem na bokach i nogach, z wyraźnymi białymi akcentami. Ogon długi, prosty, noszony nisko w spoczynku.

Charakter i usposobienie

To pies zrównoważony, cichy w domu, ale żywiołowy i wytrwały w terenie. Gończy Hamilton nie jest typowym psem rodzinnym w stylu labradora – jego niezależność i instynkt łowiecki sprawiają, że potrzebuje świadomego opiekuna. Mimo to bywa serdeczny, oddany i delikatny wobec swoich ludzi, szczególnie po silnym zbudowaniu więzi.

Dobrze radzi sobie z dziećmi, jeśli wychowuje się z nimi od szczenięcia, jednak nie jest z natury wylewny. Wobec obcych bywa powściągliwy, choć nie agresywny. Ma silny instynkt pogoni, co wymaga czujności na spacerach. Z innymi psami dogaduje się bez problemu, o ile nie jest pobudzony łowiecko – wtedy potrafi ignorować towarzystwo w skupieniu na tropie.

Zdrowie

Rasa uchodzi za ogólnie zdrową, ale jak wszystkie psy średniej wielkości z głęboką klatką piersiową, może mieć predyspozycje do skrętu żołądka. Sporadycznie notuje się problemy ze stawami biodrowymi (dysplazja) oraz alergie skórne, choć występują one rzadko. Ze względu na opadające uszy, zaleca się regularne kontrole i czyszczenie przewodów słuchowych.

Wizyty kontrolne u weterynarza dwa razy w roku pozwalają wcześnie wykryć ewentualne problemy. Dobrze zbilansowana dieta oraz odpowiednia dawka ruchu wspierają kondycję i długowieczność psa.

Potrzeby ruchowe

To typowy pies myśliwski – potrzebuje codziennej, intensywnej aktywności. Minimum to dwugodzinny spacer, najlepiej połączony z możliwością tropienia lub zabawą węchową. W warunkach miejskich nie odnajduje się dobrze bez dostępu do terenów zielonych.

Nie nadaje się do życia w bloku bez ogrodu i aktywnego trybu życia właściciela. Najlepiej sprawdza się u osób uprawiających sporty kynologiczne, np. mantrailing, bikejoring czy canicross. Jeśli pozostaje bezczynny, może wykazywać oznaki frustracji: szczekanie, ucieczki, niszczenie przedmiotów.

Szkolenie

Choć inteligentny, gończy Hamilton nie jest psem łatwym do szkolenia dla początkujących. Jego niezależność i silny instynkt tropiciela wymagają metody pozytywnego wzmocnienia oraz dużej cierpliwości. Zbyt szorstkie metody prowadzą do wycofania i braku współpracy.

Najlepsze efekty osiąga się, gdy szkolenie zacznie się wcześnie – już w 8.–10. tygodniu życia. Krótkie, regularne sesje z motywacją w formie smakołyków, pochwał lub pracy węchowej przynoszą najlepsze rezultaty. Pies ten nie uczy się „dla człowieka”, lecz „dla efektu” – warto to wykorzystać.

Pielęgnacja

Sierść gończego Hamiltona nie wymaga szczególnych zabiegów – wystarczy szczotkowanie raz w tygodniu gumową rękawicą lub szczotką typu zgrzebło. Pies linieje umiarkowanie, głównie sezonowo. Kąpiele zalecane są tylko w razie potrzeby, np. po polowaniu.

Uszy należy kontrolować i czyścić raz w tygodniu, szczególnie po spacerach w wilgotnym terenie. Pazury ścierają się naturalnie przy odpowiedniej aktywności, ale warto sprawdzać ich długość co 3–4 tygodnie. Higiena zębów – jak u wszystkich ras – wymaga codziennego szczotkowania lub gryzaków dentystycznych.

Ciekawostki

1. Nazwę zawdzięcza człowiekowi – rasa została nazwana na cześć jej twórcy, hrabiego Hamiltona, co jest rzadkością w świecie psów.
2. Został oficjalnie uznany jako pierwsza szwedzka rasa gończa – miało to miejsce już w 1921 roku.
3. Występuje w emblematach klubu myśliwskiego Svenska Stövarklubben, gdzie uznawany jest za wzorcowego psa użytkowego Szwecji.

Cena i koszty utrzymania

Cena szczeniaka z renomowanej hodowli w Polsce lub Europie waha się między 4 000 a 6 000 zł. Rasa jest dość rzadka, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami importu lub oczekiwaniem na miot.

Miesięczne utrzymanie psa to koszt ok. 300–500 zł, uwzględniając dobrej jakości karmę, akcesoria oraz profilaktykę weterynaryjną. Dodatkowe wydatki mogą pojawić się przy zakupie sprzętu do tropienia lub aktywności terenowej.

Dla kogo to odpowiednia rasa?

Gończy Hamilton najlepiej odnajduje się u aktywnych, doświadczonych opiekunów, którzy cenią psy użytkowe i mają czas na codzienne, wymagające spacery. Nie poleca się go osobom starszym, rodzinom z bardzo małymi dziećmi ani osobom mieszkającym w bloku.

Dobrze sprawdza się u myśliwych, pasjonatów kynologii użytkowej, osób mieszkających na wsi lub obrzeżach miast. To pies, który wymaga zajęcia i kontaktu z naturą – w zamian oferuje lojalność, inteligencję i wyjątkową osobowość.

Podsumowanie

Gończy Hamilton to rzadka, ale niezwykle wartościowa rasa dla osób, które szukają psa z charakterem, umiejętnościami i wyrazistym wyglądem. Jego korzenie myśliwskie, niezależny umysł i potrzeba aktywności wymagają świadomego podejścia, ale dobrze poprowadzony staje się wyjątkowym towarzyszem – nie tylko na łowisku, ale też w codziennym życiu.