Gończy słowacki to rasa wciąż mało znana poza Europą Środkową, lecz w środowisku myśliwskim cieszy się rosnącym uznaniem. Ten wszechstronny pies gończy zyskał renomę dzięki swojej niezwykłej wytrzymałości, doskonałemu węchowi i lojalnemu charakterowi. Jego czarny jak węgiel wygląd i cicha determinacja przyciągają uwagę nie tylko myśliwych, ale również osób poszukujących aktywnego psa towarzysza o silnym instynkcie łowieckim.

Historia rasy i jej rozwój

Gończy słowacki (słow. Slovenský kopov) wywodzi się ze Słowacji, a jego korzenie sięgają średniowiecza. Rasa powstała w wyniku krzyżowania lokalnych psów gończych z rasami takimi jak gończy bawarski i gończy hanowerski. Jej głównym zadaniem było tropienie dzikiej zwierzyny – przede wszystkim dzików i jeleni – w górzystych terenach Karpat.

Długo traktowany był jako regionalna odmiana gończego, ale w latach 50. XX wieku rozpoczęto intensywne prace hodowlane mające na celu ustabilizowanie typu i cech użytkowych. W 1963 roku FCI oficjalnie uznała gończego słowackiego jako odrębną rasę. Obecnie nadal wykorzystywany jest głównie przez myśliwych ze Słowacji, Czech, Polski i Niemiec, choć powoli zyskuje popularność również wśród bardziej aktywnych rodzin.

Informacje ogólne

• Wysokość w kłębie: Samiec: 45–50 cm, Samica: 40–45 cm
• Waga: Samiec: 16–20 kg, Samica: 14–18 kg
• Długość życia: 12–14 lat
• Typ sierści: Krótka, gęsta, twarda
• Umaszczenie: Czarna z podpalaniami (brunatnoczerwone znaczenia na kufie, kończynach, klatce piersiowej i pod ogonem)
• Temperament: Zrównoważony, odważny, lojalny
• Typowe zachowania: Tropienie, samodzielne podejmowanie decyzji, intensywna koncentracja na zapachu

Wygląd fizyczny

Gończy słowacki to pies średniej wielkości o lekkiej, ale silnej i zwartej budowie. Tułów ma kształt lekko wydłużonego prostokąta – nieco dłuższy niż wyższy, co nadaje psu sylwetkę zwinnego tropiciela. Głowa sucha, o wydłużonym pysku zakończonym czarnym nosem. Uszy osadzone średnio wysoko, wiszące, długości do połowy szyi, zakończone lekko zaokrąglonymi końcami – przypominają liść buka.

Oczy ciemne, o czujnym i inteligentnym wyrazie. Ogon osadzony nisko, noszony w linii grzbietu lub lekko zakrzywiony w dół podczas tropienia. Sierść krótka, gęsta, przylegająca, z grubym podszerstkiem – doskonale chroni przed zimnem i wilgocią. Charakterystyczne umaszczenie – czarne z ognistymi podpalaniami – jest jednym z wyznaczników rasy i nie występuje w innych wariantach.

Charakter i usposobienie

Gończy słowacki to pies niezależny, zdecydowany i bardzo pracowity. W warunkach łowieckich cechuje się wyjątkową odwagą – potrafi samodzielnie zatrzymać dzika do momentu przybycia myśliwego. W domu jednak zaskakuje spokojem i przywiązaniem do opiekuna. Nie jest typowym psem rodzinnym jak labrador czy golden retriever, ale w rękach doświadczonej osoby staje się wiernym towarzyszem.

Nieufny wobec obcych – bez przejawów agresji, ale z wyraźnym dystansem. Dobrze socjalizowany toleruje inne psy, choć silny instynkt łowiecki może być problemem w kontaktach z małymi zwierzętami domowymi (np. kotami, królikami). Wobec dzieci bywa obojętny lub delikatny, ale nie jest psem „zabawowym”.

Zdrowie

Rasa uchodzi za odporną i mało podatną na choroby genetyczne. Dzięki selekcji ukierunkowanej na użytkowość, a nie wygląd, zachowała solidną konstrukcję fizyczną. Rzadko notuje się u niej typowe dla innych ras problemy ortopedyczne, jak dysplazja stawów biodrowych.

Mimo to warto regularnie kontrolować uszy (ze względu na ich zwisający charakter – podatność na infekcje grzybicze i bakteryjne) oraz zęby (kamień nazębny). Przeglądy weterynaryjne raz-dwa razy do roku i standardowa profilaktyka są w zupełności wystarczające.

Potrzeby ruchowe

To rasa stworzona do wielogodzinnego tropienia i poruszania się w trudnym terenie. Gończy słowacki potrzebuje minimum 2 godzin intensywnej aktywności dziennie – najlepiej w formie spacerów po lesie, tropienia lub biegania. Krótkie spacery po osiedlu go nie zadowolą.

Zdecydowanie nie nadaje się do życia w bloku bez dostępu do terenów zielonych. Najlepiej czuje się w domu z ogrodem, ale wymaga też codziennych wyjść poza posesję. Nudzący się gończy potrafi być destrukcyjny i nadpobudliwy.

Szkolenie

Szkolenie należy rozpocząć już w wieku 8–10 tygodni. To pies inteligentny, ale niezależny – nie reaguje na komendy automatycznie jak border collie. Potrzebuje cierpliwego, konsekwentnego przewodnika, który rozumie naturę psa gończego.

Najlepiej sprawdzają się metody pozytywne, oparte na nagradzaniu, ale muszą być połączone z wyraźnym wyznaczeniem granic. Rasa nie nadaje się dla osób, które nie miały wcześniej psa lub oczekują posłuszeństwa jak u owczarka niemieckiego. W szkoleniu warto uwzględnić pracę węchową – to jej naturalne środowisko.

Pielęgnacja

Pielęgnacja gończego słowackiego jest prosta. Sierść wystarczy wyczesywać raz w tygodniu gumową rękawicą lub szczotką z włosia – częściej w okresie linienia (wiosna i jesień). Kąpiele są rzadko potrzebne – zazwyczaj tylko po intensywnym zabrudzeniu.

Szczególną uwagę trzeba poświęcić uszom – przynajmniej raz w tygodniu należy je sprawdzić i przemyć. Zęby warto szczotkować 2–3 razy w tygodniu lub podawać naturalne gryzaki. Pazury zwykle ścierają się samodzielnie, ale w przypadku psów mniej aktywnych mogą wymagać przycięcia co kilka tygodni.

Ciekawostki

1. W Słowacji rasa nazywana jest „kopov” – od słowa „kopať” oznaczającego kopanie/tropienie.
2. Choć rasa służyła głównie do polowań na dziki, znana jest również z doskonałej orientacji w terenie – potrafi wrócić do myśliwego z odległości kilku kilometrów.
3. Gończy słowacki ma bardzo donośny, melodyjny głos – jego szczek można usłyszeć z ponad kilometra.

Cena i koszty utrzymania

Cena szczeniaka z legalnej hodowli FCI oscyluje w granicach 3000–5000 zł, w zależności od pochodzenia rodziców i renomy hodowcy. Miesięczne utrzymanie psa tej rasy to ok. 250–350 zł:

• Karma wysokiej jakości: 150–200 zł
• Weterynarz (profilaktyka, odrobaczenie, szczepienia): 30–60 zł
• Akcesoria, środki pielęgnacyjne: 20–30 zł
• Ewentualne koszty szkolenia lub tropienia: 50–100 zł

Dla kogo to odpowiednia rasa?

Gończy słowacki najlepiej odnajduje się u osób aktywnych, które spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu. To idealny wybór dla myśliwego, leśnika, przewodnika tropiącego, a także sportowca kochającego naturę. Nie sprawdzi się u osób starszych, zapracowanych lub prowadzących osiadły tryb życia.

Rodzina z dziećmi? Tak – pod warunkiem, że dzieci są nauczone szacunku wobec zwierząt, a pies otrzymuje odpowiednią dawkę ruchu. Dla początkujących? Raczej nie – wymaga wiedzy i zrozumienia psiej psychiki, szczególnie psa użytkowego.

Podsumowanie

Gończy słowacki to pies dla tych, którzy szukają wiernego partnera do życia w ruchu. Niezależny, odważny i odporny, ale wymagający w prowadzeniu i szkoleniu. Nie każdy mu sprosta, ale ten, kto go zrozumie, zyska niezrównanego towarzysza. To rasa z duszą łowcy, ale sercem lojalnego towarzysza – unikalna i niepowtarzalna, tak jak krajobrazy Karpat, z których się wywodzi.