Psy terapeutyczne. W ostatnich latach coraz więcej mówi się o terapeutycznej roli psów. Te wyjątkowe czworonogi potrafią nie tylko poprawić humor, ale realnie wpływają na zdrowie psychiczne i fizyczne ludzi. Obecność psa terapeutycznego potrafi zmniejszyć poziom stresu, obniżyć ciśnienie krwi, pomóc w rehabilitacji czy budowaniu relacji międzyludzkich. Ale kim dokładnie jest pies terapeutyczny i jak zostaje przygotowany do tej odpowiedzialnej roli?

Co to jest pies terapeutyczny?

Psy terapeutyczne to specjalnie wyszkolone psy, które uczestniczą w zajęciach terapeutycznych, wspierając proces leczenia lub rehabilitacji dzieci, dorosłych i osób starszych. Pracują najczęściej pod okiem terapeuty, psychologa, pedagoga lub fizjoterapeuty. Jego zadaniem jest wzmacnianie pozytywnych emocji, wspieranie kontaktu społecznego oraz pomaganie w różnego rodzaju ćwiczeniach psychoruchowych.

Terapia z udziałem psa, znana jako dogoterapia lub kynoterapia, znajduje zastosowanie m.in. w pracy z osobami z autyzmem, ADHD, zaburzeniami lękowymi, niepełnosprawnością intelektualną, seniorami z demencją, a także osobami po udarach lub z depresją.

Jakie rasy sprawdzają się najlepiej?

Nie każda rasa nadaje się do tego typu pracy. Psy terapeutyczne muszą być wyjątkowo łagodne, zrównoważone, cierpliwe i otwarte na kontakt z człowiekiem – często również tym, który nie potrafi jeszcze komunikować się słowami.

Najczęściej w roli psów terapeutycznych występują:

• Golden Retriever – łagodny, posłuszny, bardzo przyjacielski i łatwo nawiązujący kontakt z ludźmi.
• Labrador Retriever – zrównoważony, chętny do współpracy, uwielbiający ludzi.
• Cavalier King Charles Spaniel – delikatny, czuły, idealny do pracy z dziećmi lub osobami starszymi.
• Pudel – inteligentny, niealergiczny, szybko uczący się i dostosowujący do otoczenia.
• Berneński pies pasterski – spokojny olbrzym, który wprowadza aurę bezpieczeństwa i ciepła.
• Mieszance o łagodnym usposobieniu – nie tylko psy rasowe sprawdzają się w dogoterapii. Liczy się przede wszystkim charakter i odpowiednie przygotowanie.

Na czym polega praca psa terapeutycznego?

W zależności od miejsca i celu terapii, pies może pełnić różne role:

• W szkole lub przedszkolu – wspomaga naukę koncentracji, rozwijanie empatii, komunikację, redukcję stresu.
• W domach opieki – daje poczucie bliskości, przypomina o pozytywnych wspomnieniach z przeszłości, zmniejsza poczucie samotności.
• W szpitalach i ośrodkach rehabilitacyjnych – motywuje do ruchu i wykonywania ćwiczeń, wspiera emocjonalnie pacjentów.
• W terapii psychologicznej – buduje zaufanie, pomaga w przełamywaniu lęków, reguluje emocje.

Niektóre psy są także szkolone do bardziej specjalistycznych zadań, jak np. rozpoznawanie ataków paniki czy wspieranie osób z PTSD.

Jak wygląda szkolenie psa terapeutycznego?

Proces szkolenia psa do pracy terapeutycznej jest długotrwały i wieloetapowy. Zwykle zaczyna się już od wieku szczenięcego:

1. Socjalizacja – pies uczy się różnych bodźców, kontaktu z ludźmi, zwierzętami, hałasami, miejscami publicznymi.
2. Podstawowe posłuszeństwo – reagowanie na komendy, spokojne zachowanie, opanowanie.
3. Ocena predyspozycji – nie każdy pies, nawet najbardziej uroczy, nadaje się do tej pracy. Specjaliści oceniają, czy jego temperament i zachowanie są odpowiednie.
4. Szkolenie specjalistyczne – nauka zachowań terapeutycznych, współpracy z człowiekiem, reagowania na emocje, cierpliwego znoszenia dotyku, dźwięków i nietypowych sytuacji.
5. Egzamin i certyfikacja – pies oraz jego przewodnik przechodzą testy, by uzyskać status psa terapeutycznego. W Polsce takie uprawnienia wydają m.in. Fundacja DOGtor czy Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne.

Jak zachowywać się w stosunku do psa terapeutycznego

Pies terapeutyczny to nie „zabawka do głaskania” – to partner terapeuty, który wykonuje ogromną pracę emocjonalną. Kontakt z takim psem może być przełomowy, zwłaszcza dla osób zamkniętych w sobie, z traumami lub problemami emocjonalnymi. Jako osoba mająca okazję obserwować dogoterapię z bliska, mogę powiedzieć jedno: czasem wystarczy ciepłe spojrzenie psa i kilka minut w jego obecności, by człowiek poczuł się mniej samotny i bardziej… widziany.

Podsumowanie

Psy terapeutyczne to cisi bohaterowie codzienności – nie szczekają dużo, ale robią ogromny „hałas” w sercach tych, którym pomagają. Ich obecność jest lekiem bez skutków ubocznych, a ich praca – bezcenna.