Irlandzki Spaniel Dowodny (Irish Water Spaniel) to jedna z najbardziej rozpoznawalnych ras aporterów wodnych, wyróżniająca się kędzierzawą, wodoodporną sierścią i charakterystycznym „szczurzym” ogonem. Choć w Polsce jest rzadko spotykany, w środowisku myśliwych i kynologów cieszy się opinią wszechstronnego psa pracującego. W świecie psów myśliwskich uchodzi za jednego z najbardziej wytrwałych i odpornych na trudne warunki terenowe.

Historia rasy i jej rozwój

Korzenie Irlandzkiego Spaniela Dowodnego sięgają XIX wieku, choć jego przodkowie pracowali z myśliwymi już znacznie wcześniej. Pochodzi z Irlandii, głównie z rejonów Dublina, gdzie lokalni hodowcy krzyżowali spaniele wodne z psami o kręconej sierści, prawdopodobnie z pudlami i portugalskimi psami dowodnymi.

Początkowo pełnił rolę psa aportującego ptactwo wodne i drobną zwierzynę z bagien, jezior oraz rzek – nawet w lodowatej wodzie Atlantyku. W XIX wieku stał się niezwykle ceniony w Anglii i Irlandii, a jego popularność rosła także w USA, gdzie służył zarówno jako pies myśliwski, jak i wystawowy.

Z biegiem lat, mimo że pojawiły się inne rasy aporterów jak labradory czy golden retrievery, irlandzki spaniel utrzymał swoją niszę – nadal jest wybierany przez myśliwych ceniących wytrzymałość i niezależny charakter.

Informacje ogólne

• Wysokość w kłębie: samce 53–59 cm, samice 51–56 cm
• Waga: samce 25–30 kg, samice 22–26 kg
• Długość życia: 10–12 lat
• Typ sierści: gęsta, kędzierzawa, oleista, wodoodporna
• Umaszczenie: jednolicie ciemnobrązowe (liver)
• Temperament: odważny, inteligentny, energiczny, lojalny, czasem nieco powściągliwy wobec obcych
• Typowe zachowania: silny instynkt aportowania, zamiłowanie do wody, chęć pracy w duecie z przewodnikiem, skłonność do samodzielnego podejmowania decyzji w terenie

Wygląd fizyczny

Sylwetka Irlandzkiego Spaniela Dowodnego jest proporcjonalna, muskularna i atletyczna. Tułów ma kształt lekko wydłużonego prostokąta, co ułatwia płynne pływanie. Głowa jest wysoka i szeroka, z wyraźnie zaznaczonym stopem. Oczy średniej wielkości, w odcieniach bursztynowych, nadają spojrzeniu bystrość i czujność.

Uszy długie, osadzone nisko, gęsto pokryte ciasnymi lokami, przypominają liście laurowe zwisające po bokach głowy. Ogon, znany jako „szczurzy” – gładki, pozbawiony kędzierzy na większości długości, gruby u nasady i zwężający się ku końcowi – jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów rasy.

Sierść na tułowiu składa się z ciasnych, sprężystych loków, które chronią przed wilgocią i zimnem. Na pysku włos jest krótszy, a na czole tworzy „czapeczkę” z gęstych loków.

Charakter i usposobienie

Irlandzki Spaniel Dowodny to pies energiczny, inteligentny i lojalny wobec opiekuna. W pracy jest wytrwały i skupiony, a w domu potrafi być czuły i przywiązany do rodziny. Wobec obcych bywa powściągliwy – w przeciwieństwie do golden retrievera, który często wita każdego z entuzjazmem, irlandzki spaniel zachowa dystans, dopóki nie oceni intencji gościa.

Z dziećmi zazwyczaj dogaduje się dobrze, pod warunkiem, że ma zapewnioną odpowiednią ilość ruchu i stymulacji. Wobec innych psów jest raczej neutralny, choć silny instynkt myśliwski może powodować pogoń za mniejszymi zwierzętami.

Zdrowie

Rasa jest stosunkowo odporna, ale może mieć predyspozycje do:

• dysplazji stawu biodrowego,
• chorób oczu, takich jak zaćma i PRA (postępujący zanik siatkówki),
• problemów z uszami (ze względu na długie, owłosione małżowiny i wilgotne środowisko pracy).

Regularne kontrole weterynaryjne i profilaktyka przeciwpasożytnicza są kluczowe.

Potrzeby ruchowe

To rasa o bardzo wysokim zapotrzebowaniu na aktywność. Dzienne spacery muszą być uzupełnione treningiem aportowania, pływaniem lub pracą węchową. Nie jest to pies dla osób prowadzących siedzący tryb życia. Najlepiej czuje się w domu z ogrodem i dostępem do zbiornika wodnego. W mieszkaniu może żyć tylko wtedy, gdy właściciel jest w stanie zapewnić mu codziennie kilka godzin aktywności.

Szkolenie

Irlandzki Spaniel Dowodny jest inteligentny, ale także samodzielny – wymaga konsekwentnego, ale pozytywnego szkolenia. Najlepiej reaguje na metody oparte na nagrodach i pracy w formie zabawy. Szkolenie należy zacząć już w wieku szczenięcym, aby zapobiec rozwinięciu niepożądanych nawyków, takich jak nadmierna ekscytacja czy pogoń za ptactwem.

Pielęgnacja

• Sierść: nie linieje intensywnie, ale wymaga czesania 2–3 razy w tygodniu, by zapobiec kołtunom.
• Kąpiele: co 6–8 tygodni lub po intensywnym pływaniu w brudnej wodzie.
• Uszy: regularne czyszczenie, aby zapobiec infekcjom.
• Pazury: przycinanie co 3–4 tygodnie.
• Zęby: szczotkowanie 2–3 razy w tygodniu, aby uniknąć kamienia nazębnego.

Ciekawostki

1. Uważany jest za jednego z najstarszych „czystych” spanieli wodnych, a jego wygląd zmienił się bardzo nieznacznie od XIX wieku.
2. W Irlandii nazywany bywa „clownem myśliwych” ze względu na figlarne zachowania i poczucie humoru.
3. W USA był jedną z pierwszych ras uznanych przez American Kennel Club w 1878 roku.

Cena i koszty utrzymania

• Cena szczeniaka z hodowli FCI: 5000–8000 zł
• Miesięczne koszty utrzymania: 250–400 zł (wysokiej jakości karma, suplementy, weterynarz, pielęgnacja)
  Przy intensywnym użytkowaniu w pracy myśliwskiej koszty mogą wzrosnąć z powodu dodatkowych badań i opieki specjalistycznej.

Dla kogo to odpowiednia rasa?

Irlandzki Spaniel Dowodny najlepiej odnajdzie się u aktywnych opiekunów – myśliwych, sportowców kynologicznych, osób lubiących pływanie i pracę z psem. Nie jest to rasa dla początkujących, ponieważ wymaga konsekwentnego szkolenia i dużej dawki ruchu. Może mieszkać z rodziną z dziećmi, jeśli opiekun potrafi kontrolować jego energię i zapewnia mu zajęcia.

Podsumowanie

Irlandzki Spaniel Dowodny to rzadki, ale niezwykle wszechstronny pies myśliwski, łączący siłę, wytrzymałość i inteligencję z urokiem kędzierzawej sierści i charakterystycznym ogonem. To doskonały towarzysz dla aktywnych i doświadczonych opiekunów, którzy są w stanie poświęcić mu czas, energię i uwagę, jakiej potrzebuje.