Gończy berneński to pies rzadko spotykany poza swoją ojczyzną – Szwajcarią – ale cieszący się coraz większym zainteresowaniem miłośników ras użytkowych i myśliwskich. Należy do grupy szwajcarskich psów gończych, wyróżniających się doskonałym węchem, harmonijną budową i eleganckim trójkolorowym umaszczeniem. Rasa ta łączy w sobie cechy pracowitego tropiciela i oddanego pupila rodzinnego – co czyni ją wyjątkową propozycją dla doświadczonych opiekunów szukających psa z charakterem.

Historia rasy i jej rozwój

Gończy berneński (Berner Laufhund) wywodzi się z regionu Berno w Szwajcarii, gdzie od wieków wykorzystywano go do polowań na zające i lisy. To jedna z czterech odmian szwajcarskiego psa gończego, obok gończego lucerneńskiego, jurskiego i schwyckiego. Początki rasy sięgają co najmniej XVII wieku – psy te hodowano celowo pod kątem doskonałego węchu, głośnego głosu oraz wytrzymałości w trudnym, górzystym terenie.

W XX wieku – kiedy tradycyjna forma polowania zaczęła zanikać – populacja rasy znacznie się zmniejszyła. Jednak dzięki działaniom Szwajcarskiego Klubu Psów Gończych udało się zachować czystość linii i cechy użytkowe, które odróżniają gończego berneńskiego od pokrewnych ras. Dziś to pies nadal rzadki, lecz wysoko ceniony przez znawców.

Informacje ogólne

• Wysokość w kłębie: samce 49–59 cm, samice 47–57 cm
• Waga: 18–27 kg
• Długość życia: 11–13 lat
• Typ sierści: krótka, gładka lub lekko falista
• Umaszczenie: trójkolorowe – czarne z rdzawymi podpaleniami i białymi znaczeniami
• Temperament: energiczny, przyjazny, zrównoważony
• Typowe zachowania: silny instynkt tropienia, skłonność do wokalizacji (wydawania głośnych dźwięków podczas tropienia), przywiązanie do opiekuna

Wygląd fizyczny

Gończy berneński ma elegancką, wydłużoną sylwetkę – jego tułów przypomina prostokąt o mocnym, ale nie ciężkim kośćcu. Długość ciała przewyższa wysokość w kłębie o ok. 10%. Głowa wydłużona, o prostym grzbiecie nosa, zakończona średniej wielkości, czarnym nosem. Oczy – ciemnobrązowe, o żywym, inteligentnym wyrazie. Uszy długie, osadzone nisko, zaokrąglone na końcach, przypominające liście bzu, przylegające do policzków. Ogon średniej długości, lekko wygięty, noszony naturalnie w linii grzbietu.

Sierść jest krótka i przylegająca, czasem lekko falista na grzbiecie. Trójkolorowe umaszczenie z wyraźnymi granicami między kolorami to znak rozpoznawczy rasy – czarne tło z rudymi podpaleniami na policzkach, kończynach i nad oczami oraz z symetrycznymi białymi znaczeniami na kufie, piersi i łapach.

Charakter i usposobienie

Choć wyhodowany do pracy w terenie, gończy berneński potrafi odnaleźć się w roli psa rodzinnego – o ile zapewni mu się odpowiednią dawkę ruchu i stymulacji. To pies czuły, towarzyski, nastawiony na kontakt z człowiekiem. Wobec dzieci jest cierpliwy, ale ze względu na jego temperament nie nadaje się dla bardzo małych dzieci bez nadzoru.

Rasa bywa niezależna – typowe dla psów gończych – i potrafi być uparta, zwłaszcza kiedy „włączy mu się nos”. Zazwyczaj dobrze dogaduje się z innymi psami, ale jego instynkt łowiecki może utrudnić życie z małymi zwierzętami (króliki, koty). Obcych traktuje z dystansem, nie jest jednak agresywny ani zaborczy.

Zdrowie

Gończy berneński należy do stosunkowo zdrowych ras, jednak – jak każdy pies średniego rozmiaru – może być narażony na niektóre problemy:

• dysplazja stawu biodrowego (warto wykonywać zdjęcia RTG po 12. miesiącu życia)
• infekcje uszu (ze względu na długie, zwisające małżowiny)
• skłonność do skrętu żołądka – zaleca się unikanie intensywnego wysiłku tuż po posiłku

Regularne kontrole weterynaryjne (co 6–12 miesięcy) oraz profilaktyka stomatologiczna i przeciwpasożytnicza są podstawą utrzymania psa w zdrowiu.

Potrzeby ruchowe

Rasa ta potrzebuje sporej dawki codziennej aktywności. Minimum 1,5 godziny ruchu dziennie to konieczność, najlepiej w formie spacerów po naturalnym terenie, tropienia, biegów lub zabaw węchowych. Gończy berneński nie znosi nudy – brak bodźców prowadzi do frustracji i destrukcyjnych zachowań.

Nie jest to pies typowo „kanapowy” – w mieszkaniu się nie odnajduje, chyba że opiekun zapewni mu regularny wysiłek i stymulację. Idealne warunki to dom z ogrodem oraz aktywny tryb życia właściciela.

Szkolenie

Szkolenie powinno rozpocząć się wcześnie, najlepiej już w 8.–10. tygodniu życia. Gończy berneński bywa niezależny, dlatego wymaga cierpliwego, pozytywnego podejścia i pracy z motywacją (np. smakołyki, zabawki, pochwały).

Nie toleruje brutalnych metod – staje się wtedy lękliwy lub wycofany. W szkoleniu najlepiej sprawdzają się techniki oparte na pracy węchowej – tropienie sportowe, nosework, mantrailing. W rękach konsekwentnego, łagodnego przewodnika potrafi osiągać bardzo dobre wyniki.

Pielęgnacja

Pielęgnacja gończego berneńskiego nie jest skomplikowana, ale wymaga regularności. Sierść warto szczotkować raz w tygodniu, a w okresie linienia nawet 2–3 razy. Kąpiele – tylko w razie potrzeby, z użyciem delikatnych szamponów dla psów krótkowłosych.

Szczególną uwagę trzeba poświęcić uszom – ich kształt sprzyja zaleganiu wilgoci i zanieczyszczeń. Czyszczenie raz w tygodniu to konieczność. Pazury należy kontrolować co 2–3 tygodnie, a zęby – szczotkować lub podawać gryzaki dentystyczne.

Ciekawostki

1. W niektórych kantonach Szwajcarii gończy berneński wciąż wykorzystywany jest w legalnych polowaniach na zające i dziki.
2. To jedna z czterech szwajcarskich odmian psów gończych, przy czym berneński uchodzi za najpiękniej umaszczoną.
3. Mimo świetnych zdolności łowieckich, rasa niemal nie istnieje poza Szwajcarią – jej populacja na świecie jest bardzo niska.

Cena i koszty utrzymania

Szczeniak z renomowanej hodowli kosztuje zwykle od 4000 do 6000 zł. Niestety, ze względu na rzadkość rasy w Polsce, zakup często wiąże się z importem, co zwiększa koszty. Miesięczne wydatki to ok. 300–500 zł:

• karma wysokiej jakości: 150–250 zł
• weterynarz i profilaktyka: 100–150 zł
• pielęgnacja i akcesoria: 50–100 zł

Dodatkowo warto zainwestować w szkolenie grupowe lub indywidualne – koszt kursu posłuszeństwa to 800–1500 zł.

Dla kogo to odpowiednia rasa?

Gończy berneński nie nadaje się dla każdego. Najlepiej odnajduje się u osób aktywnych, mieszkających na wsi lub w domach z dużym ogrodem. Wymaga czasu, cierpliwości i wiedzy o psach pracujących. Nie poleca się go początkującym opiekunom – jego silny instynkt tropienia oraz niezależność wymagają doświadczenia.

Dobrze odnajduje się w domach z większymi dziećmi (powyżej 10 roku życia) oraz w rodzinach, które potrafią zapewnić psu codzienną aktywność i zaangażowanie.

Podsumowanie

Gończy berneński to rasa wyjątkowa – rzadka, piękna i inteligentna. Łączy w sobie cechy wytrwałego myśliwego z łagodnym charakterem towarzysza. Nie jest to jednak pies dla każdego – potrzebuje doświadczonego przewodnika, odpowiednich warunków i dużej dawki aktywności fizycznej. W odpowiednich rękach potrafi stać się lojalnym, pracowitym i oddanym przyjacielem na długie lata.